İsmet İnönü'nün kişisel notları, kitap olarak yayınlandı. 100 defter dolusu notlar İsmet Paşa'nın 1968'de Milli Piyango'nun büyük ikramiyesi olan 50 bin lira kazandığını ortaya çıkardı. Şevket Süreyya Aydemir tarafından, Türk siyaset tarihinin ‘‘İkinci Adam’’ı olarak nitelendirilen İsmet İnönü'nün, bütün bir Cumhuriyet tarihine ışık tutacak notları nihayet kitap haline geldi. Yard. Doç. Dr. Ahmet Demirel tarafından yayıma hazırlanan 100 defter dolusu notta, İsmet Paşa'nın ruhsal dünyasını bulmak da mümkün. Şüphesiz bunlardan en ilginci, onca yıl Cumhurbaşkanlığı, parti liderliği, milletvekilliği ve senatörlük yapmış bir insanın, geçim sıkıntısı dolayısıyla sürekli Milli Piyango alması ve 1968 yılında da büyük ikramiyeyi kazanması... Kitabı hazırlayan Ahmet Demirel Hiçbir sansür yokİsmet İnönü'nün muhtelif defterlere yazdığı günlükleri, ‘‘İsmet İnönü Defterler Alıntılar’’ başlığıyla yayıma hazırlayan Yard. Doç. Dr. Ahmet Demirel, Marmara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bölümü öğretim üyesi. ‘‘Birinci Meclis'te Muhalefet,’’ ‘‘Ali Şükrü Bey'in Tan Gazetesi’’ gibi siyasi tarihimizi yakından ilgilendiren iki ayrı çalışması daha bulunan Demirel, günlüklerle ilgili sorularımızı cevaplandırdı.İsmet Paşa'nın notlarının bulunduğu kaç defter geçti elinizden? Her yıl için en az iki tane olmak üzere toplam yüzden fazla defter vardı. Küçük ajandalara benzeyen bu defterlerin her sayfasında matbu tarihler bulunuyor. Bunların yanı sıra iláve defterler de var. Bunlar daha çok 1950'li ve 1970'li yıllara ilişkin ve daha ayrıntılı.Bu kadar defteri okuyup notlandırmak hayli zaman almış olsa gerek? Aşağı yukarı iki yıl sürdü. Bu zamanın büyük bölümü okuyup bilgisayara aktarmakla geçti. Notlandırma çalışmaları da bir üç ayımı aldı. Çalışırken sizi eğlendiren ayrıntılar oldu mu hiç? Olmaz olur mu, mesela Paşa, bir gece yataktan düşmüş. ‘‘Dün gece bir kaza oldu, yataktan düştüm’’ diye yazmış ertesi gün.Ailesinin veya İnönü Vakfı'nın yayımlanan metinler konusunda herhangi bir müdahalesi oldu mu? İnönü Ailesi ve İnönü Vakfı, hiç bir müdahalede bulunmadı. En ufak bir sansür yok.Atatürk'le ilgili duyguları nasıl bir seyir takip ediyor? Atatürk'e her zaman sonuna kadar bağlı. Bu bağlılık günlükteki notlara da yansımış: ‘‘Göz göze geldik. Sonra bana küskün müsün, diye sordu. Hayır, dedim.’’Bülent Ecevit'le ilgili ifadeler de dikkat çekici ölçüde sıcak.... Ecevit'i çok seviyor. 12 Mart'tan sonra araları açılıyor ama onun hakkında hiçbir kötü sıfat kullanmıyor. Aileden biri gibi Ecevit.NOTLARDAN.SEÇMELER1922 3 Temmuz PazartesiBaşkumandan. Düşmana teveccüh ileriye hareket yapıldığı halde, tahsisatın doğru yapıldığı hakkında telgraf teferruatı icraiyenin istizahı. Akşam tenis. Mösyö Laport bana raket ve top göndermiş.13 Ağustos Pazar13/14 Fevzi Paşa geldi. Halide Hanım, kumandanları birbirine düşürüyormuş.1929 23 Şubat CumartesiGündüz, akşama doğru, evinde yatak odasında Gazi ile dahili durumu gözden geçirdik. Aleyhimizde çalışma var; gizli; teşkilat belli değil. Orduyu korumak lazım. Çaresi ‘‘Takriri Sükûn’’ kanununu yenilemek. Kendisini, bu kararından, yeni bir mücadeleyi açıkça göze almasından, hararetle tebrik ettim. Şaşkın bir halde memnun.1938 Atatürk'ün hastalığı Ağustostan itibaren ağır istikamet aldı. Bundan sonra Atatürk'ün bana karşı muamelesinde şu noktalar karakteristiktir: İstanbul'a geldiğimi istemiyordu, temasa gelmekten katiyen çekiniyordu. Çok iyi muamele ediyordu, hatırımı almağa çalışıyordu. Arada bir derin bir mahcubiyet ve muhabbet nöbetine uğruyordu. Fakat benden çekiniyordu.Büyük ikramiyenin hikáyesi27 Ocak Cumartesi 1968Piyangoda 50 bini hanımla bu gece gördük. [Metin Toker bunun öyküsünü. şöyle anlatır: ‘‘Bu sırada İsmet Paşa'nın başına hiç. beklenilmeyen bir şey geldi: Milli Piyango'dan 50 bin lira kazandı. 1968'de 50 bin lira! Bu, müthiş bir rakamdı. İnönü’nün Milli Piyango oynaması onun ‘masum düşkünlükleri’nden biriydi. Fakat, hiç büyük bir ikramiye ona ç.arpmamıştı. Şimdi ise, 1968 parasıyla 50 bin lira! Duyulsa, herkes başına üşüşecekti. Bilir misiniz ki, İsmet Paşa, hep ‘para sıkıntısı’ çekmiştir. Sağlığında hep, Atatürk ona yardım etmiştir. Bundan dolayı o 50 bin lira bazı ihtiyaç.ların karşılanması iç.in gökten inmiş nimetti. Ama onu İsmet Paşa gidip alamazdı ki... Ne yapılsın? Nihayet bizim Özden bulundu. Soyadı da 'İnönü' değildi. İkramiyeyi gidip o tahsil etti, babasının banka hesabına yatırdı.’’ (Metin Toker, İsmet Paşa'nın Son Yılları, 19651973, s. 112)].