Banyoda idrar yapmanın zararları

Banyo yaparken bunları yaparsanız, vesveseye kapılırsınız. Banyoda bazı şeyleri yapmaktan uzak durunuz. İşte onlar:

Banyoda çeşitli adaplar vardır. Dinimizi bizi tamamen özgür bırakmamış. Yaşantımızda helal, haram ve mekruh, mübah gibi sınırlar da koymuştur.

İnsanlar vesvese sorunu ile bazan karşı karşıya kalıyor. Bunun birçok nedeni olsa da , bir tanesi de banyoda yaptığımız bir davranışla da alakası vardır.

Banyo yapılan yere küçük abdest bozmak haram değildir; bundan dolayı bir günah olmaz. Ancak bu durum banyo adabına uygun düşmez. Peygamberimiz bu hususta da önemle durur.

"Sizden biriniz banyo yaptığı yere idrar etmesin. Sonra bu idrar ettiği yerden abdest almasın. Vesvesenin çoğu bundan ileri gelir." (Tirmizî, tahâre 17; Nesâî, tahâre 6) buyurmuşlardır.

Bu hadis, tavsiye hükmünde olup, haram kılmak anlamında değildir. Haram kılınmamış olsa dahi bu gibi tavsiyelere uymaya çalışmak gerekir.

Banyo yaparken bu hususlara dikkat etmeniz, manevi açıdan büyük bir öneme sahiptir.

(Mihraphaber)

EN YETKİLİ İSİM SÖYLEDİ! CEP TELEFONUNDA BUNLARI KAPATIN ÇÜNKÜ...

Uyarı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Ömer Fatih Sayan'dan geldi.
Cep telefonlarında casus yazılım tehlikesi geçtiğimiz günlerde ihanetten şüphelenen kocanın, eşinin telefonuna ortam dinlemesi yapan casus yazılım yüklemesiyle gündeme gelmişti. Hemşire olan karısının işyerinde bir arkadaşıyla birlikte olduğunu ortaya çıkarak ‘sesli delil’leri mahkemeye sunan kocanın boşanma talebi kabul edilmişti.

BTK Başkanı Ömer Fatih Sayan cep telefonu kullanan vatandaşları bu konuda uyararak “Uygulamalarınızın kamera

ve mikrofonunuza erişimini kapatın. Bilmediğiniz uygulamaları yüklemeyin” dedi.

NORMAL UYGULAMA SANDIĞINIZ...: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Ömer Fatih Sayan, Casus yazılımların bazılarının kendisini maskelediğini belirtti. Sayan, “Bunların hepsi casus yazılım olarak bilinmiyor. Application store’larda normal konuşmalarını kaydetmenize yönelik uygulamalar var. Hangi uygulamayı telefonunuza indirirseniz indirin kameraya, mikrofona, rehbere, fotoğraf galerisi gibi yerlere erişim izni istiyor. Bu izinler vasıtasıyla telefonunuzu aslında başkalarının erişimine açıyorsunuz” diye konuştu.

Sayan, söz konusu uygulamaların, belli bir ‘server’a bağlı çalışmadığı için kaldırılmasının da kolay olmadığını vurguladı. Uzmanların verdiği bilgiye göre casus yazılım olduğunu gizleyen sahte uygulamalarla da kişilerin verileri arşivlenebiliyor. BTK’nın analizi sonucu, e-devlet, HGS, SGK, e-okul gibi popüler isimlere sahip 40 civarındaki uygulamanın 32’si sahte çıktı.

‘ŞİRKETLER DE KULLANIYOR’: Casus yazılımları sadece eşini, çocuğunu takip etmek isteyenlerin değil şirketlerin de kullandığını belirten Sayan, şöyle devam etti: “Şirketler çalışanlarının telefonlarına bu uygulamaları indirerek alışkanlıklarını takip ediyorlar. Kişisel özgürlükler ve sınırları tartışma konusu. Bununla ilgili dünyada da standart yok.”

Sayan, vatandaşlara “Telefonunuza her uygulamayı indirmeyin. İndirdiğiniz uygulamalar için verdiğiniz izinleri kontrol edin” önerisinde bulundu.

KAMERAYI NASIL ERİŞİME KAPATACAKSINIZ?

Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg bile taşınabilir bilgisayarının kamerasının üzerine bant yapıştırıyorsa bir bildiği mutlaka vardır. Her ne kadar komik gibi görünse de bu işin, yani hacker’lardan korunmanın basit bir yolu bu. Ancak kamerayı kapatmak kesin çözüm değil. Zira mikrofon hala devrede oluyor ve ortam seslerini casuslar kaydedebiliyor.

Peki ne yapacaksınız? Öncelikle yapmanız gereken önünüze gelen her uygulamayı indirmemek, bu konuda çok seçici davranmak. Gerekli olduğunu düşündüğünüz bir uygulamayı indirdiğinizde ise kamera ve mikrofona erişim izni istediğinde bunu onaylamayın.

Yazılım uzmanlarının önerdiği en garanti yol ise cep telefonları için geliştirilen güvenlik programlarını kullanmak. Hangi uygulamaların ve işlemlerin web kamerası ve mikrofonu çalıştırdığını denetleyen ve cep telefonu kullanıcısına bilgi veren yazılımlar mevcut. Bu güvenlik yazılımları dahili veya ağa bağlı kameralara erişimi kesintisiz olarak izliyor ve herhangi bir erişim denemesiyle ilgili olarak kullanıcıyı bilgilendiriyor. Kullanıcılar söz konusu programın video aktarmasına izin verip vermemeyi seçebiliyor. Ayrıca yazılım, kamera erişimini varsayılan olarak engellemek isteyip istemediğinizi de size soruyor.

İnternethaber.com

TÜM DÜNYAYI KORKUTAN SİLAHI DEVREYE SOKTULAR

Rusya balistik füzelerinin yerine sınırsız menzilli Sarmat’lara geçiyor

Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı Yuriy Borisov 12 Mart’ta yaptığı açıklamada, hizmet ömrünün sonuna yaklaşan Voyevoda (NATO çağrı adı: SS-18 Satan) kıtalararası balistik füzelerinin yakında elden çıkarılarak yerine Sarmat füzelerinin geleceğini kaydetti.

Borisov, “Voyevoda’nın hizmet ömrü bittiğinde, yeni Sarmat füzelerinin hazır olacağına kuşku yok. Öncüllerinin aksine Sarmat, savunma sistemlerinin müdahalesini zorlaştıracak hipersonik savaş başlıkları ile donatılacak.” şeklinde konuştu. (C4Defence)

SURİYELİ'LERE MAAŞ VERİLİYOR MU İŞTE CEVABI
Bakanlık'tan Suriyelilere maaş açıklaması
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'ndan, Suriye'lilere maaş bağlandığı yönündeki söylentilere açıklama geldi, bu iddianın doğru olmadığı ifade edildi.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakan Yardımcısı Mehmet Ersoy, Suriyeli göçmenlere yönelik Sosyal Uyum Projesi kapsamında 1 milyon 300 bin Suriyelinin kayıt altına alındığını belirterek, "Sosyal Uyum Projesi kapsamında kişi başı 100 lira yardım yapıyoruz. Bunun dışında devletimizin ödediği daha doğrusu devletimizin ödemesine aracılık ettiği hiçbir yardımı yoktur, devletimizin doğrudan yaptığı bir bağış da yoktur." dedi.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve Çorum Valiliği iş birliğinde düzenlenen 7. Türkiye Yüzme Şampiyonu Açılış Töreni'ne katılmak üzere, kente gelen Bakan Yardımcısı Ersoy, Vali Necmeddin Kılıç'ı ziyaret etti.

Ziyarette bakanlığın çalışmalarına ilişkin bilgi veren Ersoy, Türkiye'deki sığınmacı ve mültecilere yapılan yardımlar konusunda da açıklamalarda bulundu.

SURİYELİLERE MAAŞ İDDİASI YALAN

Suriyeli mültecilere yönelik Sosyal Uyum Projesi başlatıldığını ve tüm yardımların proje kapsamında yapıldığını vurgulayan Ersoy, söz konusu yardımların dışında mültecilerle ilgili hiçbir ödeme ve yardım bulunmadığını bildirdi.

Ersoy, şunları söyledi:

"Bakanlık kanalıyla mültecilere maaş verildiğiyle ilgili söylentiler tamamen yanlıştır, yanlıdır ve maksatlı çıkarılmış söylentilerdir.

Sosyal Uyum Projesi kapsamında kişi başı 100 lira yardım yapıyoruz. Bunun da şartları var. Ailede 4’ten fazla çocuk olacak ya da 50 yaşın üzerinde bireyler olacak. Aynı zamanda bize adres gösterecekler. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'ne kayıt yaptırmış olacaklar ki nerede yaşadıklarını bilelim.

Kaynağı, insani yardım fonu tarafından, dış kaynaklar tarafından karşılanan, Türkiye Cumhuriyeti'nin bütçesinden bir kuruş çıkmadan tamamen o fonlarla karşılanan kaynakla bugüne kadar 1 milyon 300 bin Suriyelinin başvurusunu aldık. Geçen haftaki rakamlar itibarıyla söylüyorum. Aradan geçen bir haftada bu rakamlar daha da çoğalmıştır."

ŞARTLARI KARŞILAYAN SURİYELİLERE 100 TL YARDIM

Proje kapsamında başvurusu alınan 1 milyon 300 bin Suriyelinin de kayıt altına alındığına işaret eden Ersoy, değerlendirilen 800 bin başvuru arasından 600 bin Suriyelinin kişi başına aylık 100 lira yardım almaya başladığını kaydetti.

BU YARDIM DEVLETİN KASASINDAN ÇIKMIYOR, KAYNAK YURTDIŞINDAN GELİYOR

Söz konusu yardımın dışında mültecilere yönelik bir ödeme yapılmadığını anlatan Ersoy, "Bunun dışında devletimizin ödediği daha doğrusu devletimizin ödemesine aracılık ettiği hiçbir yardımı yoktur, devletimizin doğrudan yaptığı bir bağış da yoktur. Bu yardımın kaynağı yurt dışından gelir, sekreteryasını Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları yapar. Ödemeyi de Kızılayın verdiği kartlarla yapıyoruz. Üç ayrı kurumun iş birliğiyle insanların asgari ihtiyaçlarının karşılanmasına uluslararası bir camianın yaptığı katkıyı aktarmış oluyoruz." diye konuştu.

Ersoy'a ziyaretinde AK Parti Çorum Milletvekili Lütfiye İlksen Ceritoğlu Kurt da eşlik etti.

Diyanet işleri O İsmi Koymayın Demesine Rağmen,O İsim 2017'de Resmen Patladı!
Samsun Müftüsü Hayrettin Öztürk, ”Aileler çocuklarına Kur’an’dan isim koymak isterken ismin anlamına çok dikkat etmeliler. Mesela Sanem ismi çocuğa verilmemeli, Sanem, put demektir. Aleyna sıkça duyduğumuz bir isim ama anlamı üstümüze bela, sıkıntı demektir” dedi.

Yrd. Doç. Dr. Öztürk, çocuğa isim vermenin kültürel, sosyal ve dini açıdan önemli bir konu olduğuna işaret etti. Pek çok ailenin Kur’an-ı Kerim’de geçen isimleri çocuklarına vermek istediklerini söyleyen Öztürk, Kur’an’da geçen her kelimenin ise isim olarak konulamayacağını hatırlattı.

Günümüzde yaygın olan ve Kur’an’da geçtiği için konulan çok sayıda ismin anlamının yanlış olarak bilindiğini, gerçek anlamlarının ise isim olarak verilemeyeceğini ifade eden Öztürk, çocuklarına Kur’an’dan isim koymak isteyen aileleri seçici davranmaları konusunda uyardı.
ANLAMLARINI BİLMEDEN VERİYORLAR
Kuran’dan isim konulurken seçilen kelimenin gerçek anlamının öğrenilmesi için uzman kişilere danışılmasını tavsiye eden Öztürk, isim kitaplarında veya internette geçen adların anlamlarının da irdelenmesini istedi.

Öztürk, şöyle devam etti:

”Aileler çocuklarına Kuran’dan isim koymak isterken ismin anlamına çok dikkat etmeliler. Mesela Sanem ismi çocuğa verilmemeli, Sanem, put demektir, Aleyna sıkça duyduğumuz bir isim ama anlamı üstümüze bela, sıkıntı aksın demektir. Kuran’da geçen her kelimenin isim olmayacağı bilinmelidir. Kur’an-ı Kerim’de geçen her kelime ‘Bu Kuran’da geçiyor isim olur” mantığıyla çocuklara verilmemelidir. Kur’an’da geçen kelimelerin anlamı iyi bilinmelidir. Kezban ismi Kur’an’da geçiyor diye veriliyor. Oysa Kezban yalancı demektir. Çocuğa bu ismi koyarsanız, ‘yalancı, yalancı’ diye çağırmak zorunda kalırsınız. Aleyna ‘üstümüze bela sıkıntı aksın’, Bekir, ‘deve yavrusu’ demektir. Hz. Ebubekir’in ismi Abdullah’tır Ebubekir lakabıdır. Bu husus karıştırılmamalıdır. Rumeysa ‘gözü çapaklı kadın’ demektir. Hüreyre, ‘kedicik’ demektir. Kayra eski Türk mitolojisinde ‘tanrı’ demektir, Allah’tan başka ilah mı olur? Çocuğa tanrı ismi konulmamalıdır. Melis, Yunan mitolojisinde ‘tanrıça’ demektir, şişman ve tembel anlamlarına da gelir. Erçin ‘ücret’ anlamına gelir. Bir insanın ücreti olamaz.”

İŞTE MEKRUH OLAN İSİMLER
Dinen mekruh sayılan isimler de olduğunu vurgulayan Öztürk, sözlerini şöyle sürdürdü:

”Resul, Nebi, Cebrail, Azrail, Mikail, İsrafil isimleri konulmamalı, hoş değil. Samet ismi, hiç kimseye muhtaç olmayan demektir. Bu sadece Allah’a mahsus bir durumdur, isim olarak kullanılamaz. Gülsüm gariban, zavallı kimsesiz anlamındadır. Julide Farsça’da dağınık, perişan demektir. Cennet bahçesi olarak bilinen İrem ise Allah’ın gazabına uğrayan sahte cennettir. Bade ismi içki demektir. Hannas ismi şeytanın ismi. Alara, Rosa, İleyda bunlar İslam isimleri değil gayrimüslim isimleridir ve çocuklara konulmamalıdır. Anlamı kötü olan, anlamsız şeyler de çocuklara isim olarak konulmamalıdır.”

HER DİLDEN İSİM OLABİLİR!
Yrd. Doç. Dr. Öztürk, ”İsim her dilden olabilir. Yeter ki anlamı güzel olsun, yaşadığı toplum ve kültüre yabancı olmasın” dedi.

Barış, Mert, Özgür, Sevgi gibi isimlerin kullanılabileceğini, aynı şekilde Kerim, Macit, Zeynep, Hasan, Abdullah, Kevser, Abdurrahman gibi isimlerin çocuklara verilmesinde bir sakınca olmadığını aktaran Öztürk, isimlerde Allah’a kulluğun ifade edilmesi gerektiğini vurgulayarak, İslam büyüklerinden hatıra kalan isimlerin kullanılabileceğini, halk arasında yaygın olan Fatma, Ayşe, Ahmet, Mehmet, Muhammet, Mustafa, Zeynep gibi isimlerin de benimsendiğini söyledi.

Öyle Bir Soru Sordu Ki. Hocanın Verdiği Yanıt Herkesi Şaşırttı
Öyle Bir Soru Sordu Ki. Hocanın Verdiği Yanıt Herkesi Şaşırttı Öyle Bir Soru Sordu Ki. Hocanın Yanıtı Herkesi Şaşırttı Kanal 7 ekranlarında yayınlanan ‘Necmettin Nursaçan’la İftar Saati’ programında izleyiciden gelen ağda sorusuna Nursaçan Hoca’nın verdiği yanıt gündem yarattı.’Necmettin Nursaçan’la İftar Saati’ programını arayarak Nursaçan Hoca’ya “Güzellik uzmanıyım, kadınların vücut temizliğini yapıyorum, orucum bozulur mu?” sorusunu soran ağdacıya hoca canlı yayında şu yanıtı verdi:

Bozulmaz, hanımefendinin yaptığı iş bu. Ama yapanın da, yaptıranın da bu işi doğru mudur? Meşru mudur? Meşru değildir. Kadın kadına nereye bakamaz? Yani söylediği yerlere dokunamaz, hem de bakamaz. Müstesna şu olabilir, yaşlı Hanım, gücü yetmiyor. Belki onun için olabilir. O da öyle sere serpe, bakarak falan değil. Zaruret miktarında… Ama genç hanımlarda bu iş yayılmaktadır. Dinen meşru olmadığını söylemek zorundayım.”Necmettin Nursaçan Hoca’nın ‘Ağda yaptırmak caiz değil’ fetvası büyük tartışma yarattı.

Kişi ölünce yıkandığını ve gömüldüğünü görür mü?

Ölünün kabri toprakla örtülüp düzlendiği ve insanlar dağılmağa başladıkları zaman, kabrin yanında durup şöyle demeyi sahabiler müstehap görürlerdi:

“Ey falan, La ilahe illallah de.” Bunu üç kere tekrar eder. Sonra yine ölüye hitaben: “Ey falan, Rabbim Allah, dinim islam, Peygamberim Muhammed (asm)’dir de.” diye telkinde bulunurlar.

Definden sonra telkin vermek meşrudur. Ama yapılması kesinlikle emredilmiş bir iş değildir. Peygamberimiz (asm)’in telkin verdiğine dair bir habere

rastlanmamıştır. Ancak ashaptan ve tabiinden yukarıdaki rivayetler gelmiştir.

Ölü, ruhun cesedinden ayrılmasından sonra öldüğünü anlamaktadır. Nitekim hadislerden de anlaşıldığı gibi, ruhun cesedden ayrılması ile nimet ve azap başlamaktadır. Ayrıca ölünün sadece baş tarafı değil bütün vucudunun üstüne tahta, kerpiç veya kamıştan şeylerle örtmek müstehaptır.

Ölüm mutlak yokluk değil, bir halden bir hale geçiş ve bir evden diğer bir eve göçüştür şüphesiz. Bu göçün başlangıcı, dünyada birbirine en sıkı bağlarla bağlı olan, bedenle ruhun birbirinden ayrılmalarıdır. Bu nedenle ruhun bedenden ayrılışı, çıkışı ve bundan sonra ebedi istirahatgâhı olan cennet ya da cehenneme varıncaya kadar olan yolculuğu ve bu yolculuk esnasında geçecek olan hadiseler önemlidir.

Ruh bedenden ayrılınca, yani insan ölünce artık biz onun bulunduğu âlemde sürdürdüğü hayatı müşahede edemiyoruz. Ama şer’î naslarda haber verilmiş olan her şeye kesin olarak inanıyoruz. Gözlem ve deney sahasından uzak olan, dünyadaki kesif cisimlerin idraki için verilmiş olan duyularımızla idrak edemediğimiz bu fizik ötesi âlemde, meydana gelen olayları ve ölümden itibaren insanların başına gelecek şeyleri ancak nakli delillerden öğrenebiliriz. İnsanların bu ebediyet yolculuğu esnasındaki halleri, âyet ve hadislerde yeter derecede izah edilmiştir.

Öyleyse ebediyet yolcularının ilk yola çıkışları olan ruhun bedenden çıkışı ve ölünün cesedi kabre konuluncaya dek başına gelecek hallerden işe başlayarak bu husustaki haberlere bir göz atalım.

Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurulmaktadır:

“Sizden birinize ölüm geldiği vakit, elçilerimiz (meleklerimiz) onun ruhunu alırlar.”1

“Allah, nefislerin ölümü zamanında canlarını alır.”2

“(Ey Rasûlum, onlara) de ki; sizin canınızı almaya vekil kılınan ölüm meleği (Azrail) canınızı alacak…”3

Buna göre, ölüm meleği, Allah Teâlâ ve Allah’ın ruhları almakla görevlendirdiği melekler ruh’u almaktadırlar. Bu âyetler arasında var gibi görünen zıtlığı ortadan kaldırmak için âlimler, hadis-i şeriflere müracaat ederek şöyle bir açıklama getirmişlerdir:

Ölümün gerçek faili Allah Teâlâ’dır. O, hikmeti icabı, ruhları almakla ölüm meleğini (Azrail’i) görevlendirmiştir ve ölüm meleğinin yardımcıları durumunda bir kısım melekler daha bu işte görevlidirler. Buna göre, ölümün başlangıcı olan, ruhun ayaklardan itibaren boğaza kadar çıkarılması işini yukarıdaki birinci âyette işaret olunan ölüm meleğinin yardımcıları yapmakta: gırtlağa gelmiş olan ruhu ise, âyet-i kerimede “Ölüm Meleği” adı verilen “Azrail” almaktadır. Ölümün hakiki faili ve yaratıcısı ise Allah Teâlâ’dır. Böylece yukarıdaki üç âyet, birbirini desteklemekte ve ölüm fiilinin meydana gelişinde rolü olanları beyan etmektedirler. Aralarında hiçbir te’âruz yoktur.4

Ölüm meleğinin ruhları alışı, Allah’ın izniyledir. Allah’ın izni olmaksızın bir sivrisineğin canını almaya bile güç yetiremez.5 zira meleklerin hür iradeleri olmadığı gibi, emrolunan işleri yapmak için gereken kudreti de kendilerine Allah Teâlâ verir. O’nun emri ve izni olmadan hiçbir şeye güç yetiremezler.

Ölüm meleğinin yardımcıları, rahmet ve azap meleklerindendir. Bir insan vefat edeceği zaman ölüm meleği ile birlikte rahmet ve azap melekleri de hazır olur. Bunların sayılarının dört ya da üç rahmet, üç de azap olmak üzere altı olduğunu bildiren rivayetler vardır.6

Bu melekler eceli gelmiş olan mü’mine güzel surette görünüp rıfk ile yumuşaklıkla muamele ederler. Ve mü’minin ruhuna:

“Çık, ey güzel cesette bulunan doygun ruh. Hamdedici ve Allah’ın rahmetiyle, güzelliklerle müjdelenmiş olarak çık ve Rabbine kavuş.”7

diye hitap ederler. Mü’mine verilen bu müjde ve meleklerin güzel görünüşü, kılıçların vuruşundan daha şiddetli olan ölüm acılarını unutturur ve onu sevince garkeder.

Bir hadis-i şerifte ölüm acıları, yünün içinden çekilen dikene teşbih edilerek, dikenin yünden bir şeyler kopardığı gibi, ölümün de mutlaka acılarının olacağına işaret edilmiştir.8 Şeddâd b. Evs de (v. 41/661) şöyle demiştir:

“Ölüm mü’mine dünya ve âhiret musibetlerinin en korkuncudur… Eğer ölülerden biri kalkıp da dünyadakilere ölümü haber verseydi, dünyadan faydalanamaz ve hiç bir şeyden lezzet alamazlardı.”9

Ölümün şiddetini şöyle bir kıyasla daha iyi anlatmak mümkündür: Bizim bir yerimize bir diken batınca, yahut bir uzvumuz kesilince duyduğumuz acı, o anda oradan canın çekilmesi sebebiyledir. Bunu, bütün uzuvlardan canın çekilmesi anındaki duruma kıyaslarsak ölüm acısının ne kadar şiddetli olacağı daha iyi anlaşılır.

Ruh vücudumuzu tedricî olarak terk eder; önce ayaklardan yukarı doğru çekilir, ayaklar soğumağa başlar. Daha sonra ise bacaklar ve daha yukarı kısımlardan çekilir ve gırtlağa gelince artık insanın dünya ile ilgisi kesilir. Dünyayı göremez ve öteki âleme yönelmiş olur.10

Ölüm anında insanın yanına gelen melekler, kâfire son derece korkunç bir surette görünerek şöyle hitap ederler:

“Çık, ey habis cesette olan habis ruh. Alçaltılmış olarak ve cehennemle müjdelenmiş olarak çık.”11

Bu hitap ruhun çıkışına dek sürer.

Lafızlarında bazı faklılıklar olsa da manâ yönünden aynı olan rivayetlerde mü’minin ruhunun ölüm meleği tarafından alınır alınmaz hemen yanında bekleyen rahmet meleklerine verileceği ve onlar tarafından yükseltileceği; kâfir ve kötü kimselerin ruhlarının ise bekleyen azap meleklerine teslim edileceği ve kendisine gök kapılarının açılmayacağı haber verilmiştir.

Kur’an-ı Kerim’de işaret olunduğu gibi,12 ölüm meleğinin ruhu alışı esnasında hazır bulunan rahmet ve azap melekleri birbirlerine “Bunun ruhunu kim yükseltecek?” diye sorarlar. Ta ki Allah Teâlâ bunlardan birine o kişinin ruhunu almalarını emredinceye dek.13 Bu esnada ruh müdrik olarak bakî kaldığından dünya hayatının sona erdiğini ve bedenden ayrıldığım bilir.14

Bera’ İbn Âzib’den rivayet edilen bir hadis-i şerifte ruhun cesetten çıkışı ve mezara konuluncaya kadar başından geçen olaylar şöyle anlatılıyor:

“Resûlullah (asm) ile birlikte ensardan bir adamın cenazesine gittik. Kabre vardığımızda mezar henüz kazılmamıştı. Peygamber (asm) oturdu, biz de yanı başına oturduk. Sessiz duruyorduk. Rasûlullah (asm) elindeki bir odun parçasıyla toprağı karıştırıyordu. Birden bire başını kaldırdı ve iki ya da üç kere:

“Kabir azabından Allah’a sığının!”

dedi. Ve sonra şöyle buyurdu:

“Mü’min kul dünyadan ayrılmak ve âhirete göçmek üzereyken ona semâdan yüzleri güneş gibi parlak melekler, cennetten getirdikleri kefen ve kokularla gelip baş ucuna oturur ve şöyle der: ‘Ey iyi ruh, çık ve Allah’ın mağfiretine rızasına kavuş,’15 Kabın ağzından suyun aktığı gibi ruhu çıkar ve onu ölüm meleği alır. Hazır olan melekler, göz açıp kapayıncaya kadar bir zaman içerisinde mü’minin ruhunu ölüm meleğinin elinden alıp, getirdikleri kefen ve güzel kokular içine koyarlar ki, ondan çıkan miskten daha güzel bir koku yeryüzüne yayılır. O ruhu hemen yükseltirler. Rastladıkları her melaike topluluğu bu hoş kokunun ne olduğunu sorarlar. Mü’minin güzel kokulu ruhunu yükselten melekler de onun dünyadaki en güzel isimleriyle falan oğlu falan diye söylerler. Ta ki, dünya semâsına varınca gök kapılarının kendisine açılmasını isterler. Gök kapıları açılır ve yükselirken ta yedinci kat semaya kadar her semada bulunanlar onu daha sonraki en yakın semâya dek uğurlarlar. Böylece yedinci kat semâya gelince Allah Teâlâ:

‘Kulumun kitabını (dünyada işlemiş olduğu iyi amelleri) İlliyyûn’a, yani Levh-i Mahfuz’un bir kıtasına yazın ve onu yeryüzüne iade edin. Ben Azîmuşşân onları topraktan yarattım. Yine toprağa çevireciğim ve ikinci defa ondan çıkaracağım.’

buyurur ve melekler ruhu yeryüzüne indirirler. Ceset kabre girdikten sonra da ruh cesede iade olunur…”16

Diğer bir rivayette ise mü’minin ruhunun çıkışı yağdan kıl çekmeye teşbih edilmiş ve çıkar çıkmaz hazır bulunan rahmet melekleri tarafından İlliyyûn’a götürüleceği haber verilmiştir.17

Şa’ranî’nin “Muhtasaru’t-Tezkire” de naklettiğine göre, İmam Gazzalî’de “Keşfu Ulûmi’l-Âhire” adlı eserinde yukarıdaki Berâ’ İbn Âzib hadisindekine yakın bir ifade ile ruhun yedi kat semâya yükseltilişini ve Allah Teâlâ’nın huzuruna çıkarılışını anlatmaktadır. Gazzâlî’nin anlatılışında her gök kapısının açılışında, mü’minin iyi amellerinden bir ya da bir kaçının melekler tarafından medh için zikredileceği de vardır.18

Dahhâk’tan (v. 105/723), “(Ölüm korkusundan) Ayaklar birbirine dolaştığında” âyeti19 için “İnsanlar bedenini teçhiz ederken melekler de ruhunu teçhiz ederler.” dediği rivayet edilmiştir.20 Ebû Hureyre (v. 57/676) nin Rasûlullah (asm)’den rivayet ettiği isnadı hasen bir hadis-i şerifte, mü’minin ruhunun rahmet melekleri tarafından semâya yükseltileceği ve orada mü’minlerin ruhlarının yanına götürüleceği haber verilmektedir. Mü’minler, yeni gelen ruh sebebiyle çok sevinecekler ve ona hemen dünyadakileri “Falan ne yaptı? Filanın durumu nasıl?…” gibi sorularla sormaya başlayacaklar. O esnada onlara: “Arkadaşınızı bırakın istirahat etsin. Çünkü o şiddetli bir geçitte idi.” denir. Sonra yine sorularına devam ederler. Sorulanlardan bazıları için: “O öldü. Size gelmedi mi?” deyince: “Ateşe götürüldü.” derler.

Kâfir öldüğü zaman ruhundan çok kötü bir koku yayılır ve ruhu kâfirlerin ruhlarının yanma getirilir.21 Ebu Hureyre, kendisinden sahih bir senetle nakledilen sözünde de, mü’minin ruhunun semâya yükseltileceğini ve orada mü’minlerin ruhlarının gelip kendisine dünyadaki tanıdıklarını soracaklarını söylemiştir.22

İstanbul surları dibinde medfun olan Ebû Eyyûb el-Ensarî (v. 51/671) de mü’minin ruhunun yükseltilişini anlatırken, rahmet ehlinin kendisini karşılayarak dünyadakileri soracaklarını haber vermektedir.23

Meşhur hadis ravisi Vehb b. Münebbih (v. 110/728), mü’minlerin ruhlarının gelen mü’mini karşıladıkları ve dünyadan haber sordukları, bu makamın yedinci kat semâda Allah tarafından mü’minlerin ruhları için yaratılmış parlak bir yer olduğunu belirtmiştir.24

Yine hadis-i şeriflerde ifade edildiğine göre, kâfir ve günahkâr olanların ölümü anında melekler kendilerine korkunç bir surette görünecek, kendisini azapla müjdeleyecek ve ıslak yünden dikenli demirin çıkarıldığı gibi, zorla ve azap ederek ruhlarım alacak.25

Bu esnada imansızlar çok şiddetli azap ve korku içinde olacak. Ölüm meleği çıkardığı ruhu, yanında cehennemden getirdikleri bir ateş parçasıyla bekleyen azap meleklerine teslim edecek. O esnada kâfirin ruhundan çıkan pis koku her tarafa yayılacak. Azap melekleri bu ruhu, dünya semâsına götürüp kapıların açılmasını istedikleri zaman gök kapılan açılmayacak ve ruhu Siccin’e, emsali ruhların yanına götürülüp yaptığı kötülükler oraya yazıldıktan sonra ruh, kabre konan cesedine iade olunur.26

Kur’an-ı Kerim’de bunların hali şu şekilde dile getirilmiştir:

“Âyetlerimizi yalanlayanlar ve onlara iman etmeyi kibirlerine yediremeyenler (var ya), onlara gök kapıları açılmaz (ruhları göğe yükselmez) ve deve iğnenin deliğinden geçinceye kadar (yani hiç bir zaman) cennete giremezler. İşte biz, günahkârlara (müşriklere) böyle ceza veririz.”27

Bu konuda mü’min ve kâfirin hallerini anlatan haberler pek çoktur. Burada Ebu Hureyre’den Müslim’in (v. 261/874) rivayet ettiği hadis-i şerifi de zikrederek konuyu noktalayalım. Ebu Hureyre (ra), Rasûlullah (asm) in şöyle buyurduğunu söylemiştir:

“Mü’minin ruhu çıktığı zaman, onu iki melek karşılayıp alırlar ve yükseklere götürürler.”

Râvi Hammâd (v. 167/783), müteakiben güzel kokusunu ve miski zikretti, demiştir. Daha sonra Peygamberimiz (asm):

“Ve semâ halkı: ‘Arz (yeryüzü) tarafından hoş ve güzel bir ruh geldi. Allah sana ve (dünyada iken) imar edegeldiğin cesedine salât eylesin.’ derler. Müteakiben Aziz ve Celil olan Rabbine götürülür. Sonra: ‘Bunu ecelin sonuna (yani Sidretü’l-Müntehâ’ya) götürün’ buyurulur. Kâfire gelince; onun ruhu çıktığı zaman sema ehli, yeryüzü tarafından pis kokulu habise bir ruh geldi, derler. Onu ecelin sonuna (yani Siccîn’e götürün, denilir.”

Ebu Hureyre: “Rasûlullah (asm), hemen üzerinde bulunan ince örtüyü burnuna götürdü de şöylece kapattı.” dedi. 28

Mü’minin ruhunun burada anlatılan hallerle karşılaşmasının, yıkanıp kefenleninceye kadar sürdüğü ve cesedi kefenlenirken, ruhun da birlikte kefene gireceği bildirilmiştir.29

Diğer bir rivayette ise, yıkanması esnasında cesedi seyrettiği haber verilmektedir.30
Bazı rivayetlerde ise kabre konuluncaya ve üzerine toprak atılıncaya dek bir meleğin elinde cesede yapılan muameleyi seyredeceği ve daha sonra kabre konan cesedine döneceği haber verilmiştir ki, 31 bunların hepsi de mümkün şeylerdir. Çünkü zaman izafidir ve bize göre çok kısa bir zaman hududu içerisinde, Allah’ın mü’minin ruhuna bir çok olayı yaşatması mümkündür.

Kâfir ve günahkâr olanlar ise, cesetlerine yapılan muameleyi içinde bulundukları azap durumu ve hasretleri sebebiyle bilemezler. Onlar, kendi başlarına gelecek olanla meşguldurlar.32

SİNSİ HASTALIK KALIN BAĞIRSAK KANSERİ. ANLAMAK ONDAN KURTULMAK İSE ÇOK BASİT
Kolon ve rektum, sindirim sisteminin kalın bağırsak denen kısmını oluşturur. Son 20 cm’lik kısmı rektum, buradan ince bağırsaklara kadar olan kısmı ise kolon olarak adlandırılır.

Toplam yaklaşık 1,5 m uzunluğundadır. Kolonun rektumla birleştiği yer sigmoid kolondur. Kolonun ince bağırsakla birleştiği yere çekum adı verilir. Kısmen sindirilmiş gıdalar ince bağırsaktan kolona gelir. Kolon su ve mineralleri besinden ayırır, geri kalanı anüsten atılmak üzere depolar.

Kolondan başlayan kansere kolon kanseri, rektumdan başlayan kansere rektal kanser denir. Kolon ve rektum kanserleri bu organların iç yüzeyini örten tabakayı oluşturan hücrelerden gelişir. Sağlık Bakanlığı'nın istatistiklerine göre en sık görülen ilk 5 kanser arasındadır. Her yaşta görülebilmelerine rağmen en sık 50 yaşından sonra gözlenmektedir. Ortalama görülme yaşı 63’dür. Kadın-erkek arasında görüme sıklığı açısından pek bir fark yoktur. Kolorektal kanser kolon ve rektumun dışına çıktığında, kanser hücreleri genelde yakındaki lenf bezlerinde bulunabilir. Kanser hücreleri bu lenf bezlerine ulaşabilirse diğer bezlere, karaciğer ve uzak organlara ulaşabilir.

Risk Faktörleri

Kolorektal kanserin kesin sebebi bilinmemektedir. Kolorektal kanser için bazı risk faktörleri vardır:

Yaş: Kolorektal kanser, genelde yaşlılarda görülür. Hastaların %90’ı 50 yaşından sonra tanı alır. Ortalama yaş 60’lı yaşlardır.

Polipler: Polip iyi huylu bir tümördür. Kolon veya rektumun iç duvarından kaynaklanırlar. 50 yaşın üzerindeki insanlarda yaygındır. Bazı polipler (adenomlar) kanserleşebilir. Bu durumda, kanserleşme riski nedeniyle polip çıkartılmalı ve düzenli aralıklara kontrol edilmelidir. Poliplerin erken tanısı ve alınması, kolorektal kanser riskini azaltır.

Ailede kolorektal kanser öyküsü: Bir kişinin yakın akrabalarında (anne, baba, kız veya erkek kardeş, çocuklar) kolorektal kanser öyküsü varsa bu hastalığa özellikle daha genç yaşta yakalanma riski artar.

Genetik bozukluklar: Belli genlerdeki değişiklikler kolorektal kanser riskini arttırır. Herediter nonpolipozis kolon kanser (HNPCC) kalıtımsal (genetik) kolorektal kanserin en yaygın tipidir. Tüm kolorektal kanser vakalarının %2’sini oluşturur. HNPCC genindeki değişiklikler nedeniyle olur. Değişmiş HNPCC genli hastaların %75’inde kolorektal kanser gelişir, kanserin ortalama tanı yaşı 44’dür.

Familyal adenomatöz polipozis (FAP) kolon ve rektumda kalıtımsal poliplerle karakterize nadir bir durumudur. APC adında özel bir gendeki değişiklikler sonucu olur. Tedavisi kalın bağırsağın tamamının çıkarılmasıdır. FAP tedavi edilmez ise 40 yaş civarında kolorektal kanser gelişir. FAP tüm kolorektal kanser vakalarının %1’den azını oluşturur.

Daha önceden kolorektal kanser geçirmiş olmak: Kolorektal kanser öyküsü olan bir kişide tekrar kolorektal kanser gelişebilir. Yumurtalık, rahim ve meme kanseri öyküsü olan kadınlarda kolorektal kanser riski artmıştır.

Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı: Bağırsakta adı geçen iltihabi hastalığı olanlarda kolorektal kanser riski artmıştır. Bu kişilerde normal topluma göre 10 kat artmış risk mevcuttur.

Diyet: Hayvansal yağdan zengin, kalsiyum, folat ve liften fakir diyetle beslenenlerde kolorektal kanser riski artmıştır. Meyve ve sebzeden fakir beslenmek de riski artırır.

Sigara: Sigara içen hastalarda polip ve kolorektal kanser riski artmıştır.

Korunma

Kalın bağırsak kanserlerinden korunmada tarama yöntemlerinin yanı sıra riski azaltıcı bazı basamaklar da mevcuttur. Örneğin fiziksel egzersiz, aşırı kilolardan kurtulmak, sigara ve alkol kullanmamak, yüksek lifli, düşük yağ içerikli gıdaları tüketmek bunlardan birkaçıdır.

Belirtiler

Bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler

İshal, kabızlık, bağırsakta tam boşalmama hissi

Dışkıda kan (parlak ya da koyu kırmızı)

Normalde olduğundan daha ince dışkılama

Genel abdominal rahatsızlık ( gaz, kramplar, şişkinlik)

Bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı

Sürekli yorgunluk

Bulantı ,kusma

Kalın bağırsak kanserlerindeki bulgu ve belirtiler, tümörün evresine göre değişir. Tümör bağırsak içene doğru büyürken bulgu vermezken, tam tıkandığında oluşan, hastanın gazını ve dışkısını çıkaramadığı duruma kadar değişen belirtiler verebilir. Burada klinik açıdan önemli bir durum sağ taraftaki bağırsak çapının soldan daha geniş olması ve geçişle ilgili belirtilerin daha geç olmasıdır. Kalın bağırsağın sağ tarafındaki tümörlerde gözlenen belirtiler dışkı ile birlikte fark edilmeyen kan kaybı ve bu kanamaya bağlı kansızlık, halsizlik, nefes darlığı, çabuk yorulma, dışkılama alışkanlarında değişikliktir. Zaman zaman kabızlık ve ishal atakları, karın ağrısı, karında şişkinlik, kilo kaybı diğer bulgulardır. Kalın bağırsak tümörlerinin en sık yerleşim yeri sol tarafdır, burası da kalın bağırsağın dar yerlerindendir. Bu yüzden sol taraf tümörlerinde bağırsak tıkanıkları karşımıza daha çok çıkmaktadır.

Rektum tarafında yani makata yakın kısımdaki tümörlerde en sık bulgu, dışkıya kan bulaşmasıdır. Burada dikkat edilecek durumlardan birisi hemoroid denen hastalıkta da dışkıda kan gözlenir ve kişi bu durumu karıştırarak teşhis ve tedaviyi geciktirebilir. Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik, dışkı çapının incelmesi, kabızlık, dışkılama sonrası tam boşalamama, karında şişkinlik gözlenen diğer bulgulardır. Bu bulgulardan şüphelendiğinizde doktora başvurmalısınız. Geç dönemde kalın bağırsak kanserlerinin istenmeyen durumlarından biri barsağın tam tıkanmasıdır. Bundan başka oluşabilecek durumlar arasında büyük damarın duvarının yıkılması sonucu ciddi kanamalar, tümörün bağırsak duvarını delmesi, buna bağlı kalın bağırsaktaki mikropların karın zarına yayılması, karın boşluğunda sıvı toplanması şeklindedir.

Çoğunlukla bu belirtiler kansere bağlı değildir. Diğer başka sağlık problemleri bu belirtilere yol açabilir. Ancak bunlardan herhangi birine sahip kişilerin, erken tanı ve tedavi için doktora başvurması önerilir. Genelde kanserin erken dönemlerinde ağrı olmaz. Ağrı olmasını beklemeden doktora başvurmak kanserin erken tanısında önemlidir.

Tanı

Diğer kanserlerde olduğu gibi kolon kanserleri de iyice büyüyene kadar belirti vermezler. Bu nedenle amaç, daha kanserde belirti yokken tümörü ortaya koymak olmalıdır. Belirtiler gelişmeden önce bir kişinin kanser için taranması poliplerin ve kanserin erken tanınmasında yardımcı olur. Poliplerin erkenden tanınıp çıkartılması, kolorektal kanseri önleyebilir. Erken tanı konulduğunda, kolorektal kanserin tedavisi daha etkin olabilir. Bu nedenle, 50 yaş üstündeki kişiler izlenmeli ve kolorektal kanser için artmış riski olan kişiler daha erken tarama programına alınmalıdır.

Erken tanıda kullanılan tarama testleri şunlardır:

Dışkıda gizli kan testi: Kanserler ve polipler kanadığından bu test ile dışkıda az miktarda kanı saptamak mümkündür. Ancak hemoroid gibi kanser dışı kanama nedenleri de bu testte pozitifliğe yol açabilir.

Sigmoidoskopi: Rektum ve sigmoid kolon denen bağırsağın son 60 cm’lik kısmı görüntülenir. Polip tespit edilirse polipektomi denilen bir işlemle çıkartılmasına olanak sağlar.

Kolonoskopi: Tüm kolonun iç duvarı görüntülenir, varsa polipler çıkartılabilir.

Rektumun parmakla muayenesi: Doktor vazelinle kayganlaştırarak eldivenli parmağı ile rektumu muayene eder.

Çift kontrastlı baryumlu kolon grafisi: Makattan beyaz opak madde verildikten sonra çekilen filmlerle tümörü göstermeyi sağlar. Büyük tümörleri göstermede faydalıdır ancak kolonoskopi kadar güvenilir değildir.

Tarama ve tanı hakkında araştırmalar: Polipler ve kolorektal kanserin saptanması konusunda yeni teknikler denenmektedir. Bunlardan biri kolonun bilgisayarlı taraması, diğeri dışkı örneklerinde yapılan genetik testlerdir. Bu testler henüz rutin kullanıma girmemiştir.

Risk gruplarına girmeyen hastalara, 50 yaşından başlayarak gaytada gizli kan taraması, 50 yaşın üzerinde ise en azından 5 yılda bir sigmoidoskopi, 10 yılda bir kolonoskopi yapılması önerilmektedir. Risk grubunda olan hastalardan; daha önce polip çıkarılmış olan hastalar bu işlemden sonra 1-3 yıl içinde tekrar kolonoskopi yaptırmalıdır. Anne baba gibi yakın akrabalarında kalın bağırsak kanseri tanısı konmuş olanlar 40 yaşından önce veya akrabasına tanı konulduğu yaştan en geç 8-10 yıl önce taramayı başlatmalıdır. Kalıtsal non-polipozis kolorektal kanser için genetik test yaptırılmalıdır. Ailesel adenomatoz polipozis (FAP) olarak adlandırılan hastalık olan kişiler genetik danışmanlık almalı ve 10-15 yaşından itibaren kolonoskopi ile takip edilmelidir. Meme, kadın genital organ kanseri olan kişiler 40 yaşından sonra, ülseratif koliti olan kişiler ise tanı aldıktan sonra periyodik olarak kolonoskopi yaptırmalıdır. Kolorektal kanser belirti ve bulguları olan kişilerde, bunların kanser ya da başka bir nedene bağlı olduğunun saptanması gereklidir. Doktor, kişinin aile öyküsünü, medikal özgeçmişini sorgular. Tarama bölümündeki testlerden bir ya da daha fazlası uygulanır. Kalın bağırsak kanserlerinin teşhisi rektoskopi, sigmoidoskopi veya kolonoskopi ile tümörün görülmesi ve alınacak biopside kanserli dokunun gösterilmesi ile olur. Tetkiklerde anormal bir bulgu saptanırsa (polip gibi) kanser hücrelerini saptamak için biyopsi şarttır. Sıklıkla anormal alan kolonoskopi veya sigmoidoskopi ile çıkartılır. Patolog tarafından çıkartılan doku mikroskop altında kanser hücrelerinin varlığı açısından incelenir.

Evreleme

Biyopside kanser tespit edilirse doktor en iyi tedaviyi planlamak için hastalığın yayılımını (evresini) bilmek zorundadır. Evreleme tümörün yakın dokulara ve vücudun diğer bölgelerine yayılma derecesine göre yapılır.

Evreleme için aşağıdaki tetkikler yapılır:

Kan testleri: Kanda karsinoembriyonik antijen (CEA) ve diğer maddeler araştırılır. Kolorektal kanserli bazı hastalarda ve kanser dışı bazı durumlarda CEA düzeyleri yükselebilir.

Kolonoskopi: Tanıda kolonoskopi yapılmadıysa tüm kolon ve rektum kolonoskopiyle incelenir.

Endorektal ultrason: Bir ultrason probu rektum içine yerleştirilir. Prob insanların duyamayacakları ses dalgaları yayar. Rektum ve çevre dokular bu ses dalgalarının yansımasını görüntüye dönüştüren bilgisayar tarafından görüntülenir, tümörün rektumda derinliği, lenf nodları ve yakın dokulara yayılımı hakkında bilgi verir.

Göğüs radyografisi: Kanserin akciğerlere yayılımını gösterir.

Bilgisayarlı tomografi (BT): Karaciğer, akciğer ve vücudun diğer bölgeleri görüntülenir.

Doktor evreleme için gerekirse başka tetkiklere de başvurabilir (MRI gibi). Bazen evreleme cerrahiyle tümör çıkartılıncaya kadar tamamlanamaz.

Doktorlar kolorektal kanser evrelerini aşağıdaki gibi tanımlarlar:

Evre 0: Kanser sadece kolon ya da rektumun en iç duvarındadır. (karsinoma in situ olarak da adlandırılır)

Evre I: Kanser kolonun veya rektumun daha iç duvarından gelişir. Tümör kolonun daha dış duvarına ulaşmaz, kolon dışına yayılmaz. (Dukes A evre I kolorektal kanserin diğer ismidir.)

Evre II: Tümör kolon veya rektumun daha derin duvarına yayılmıştır ancak kanser hücreleri lenf nodlarına yayılmamıştır. (Dukes B olarak da adlandırılır)

Evre III: Kanser yakın lenf nodlarına yayılmış ancak vücudun diğer bölgelerine yayılmamıştır. (Dukes C diğer ismidir)

Evre IV: Kanser akciğer ve karaciğer gibi vücudun diğer bölgelerine yayılmıştır. (Dukes D diğer ismidir.)

Rekürren kanser:

Kanser tedavi edildikten ve saptanmaz hale geldikten belli bir süre sonra kolon veya rektum ya da vücudun başka bir bölümünde tekrar ortaya çıkar buna rekürren kanser denir.

Tedavi

Kalın bağırsak kanserlerinin tedavisinde cerrahi, radyasyon ve kemoterapi başlıca kullanılan tedavi yöntemleridir. Tedavi, tümörün yerleşim yeri ve evresine göre değişmektedir. Tedaviye başlamadan önce hastalar hastalığın evresini, tedavi seçeneklerini, tedavi yan etkilerini, tedavinin normal yaşamları üzerindeki olumsuz etkilerini, tedavinin maliyeti ve kendisi için uygun olabilecek yeni klinik çalışmaların varlığını sorgulayabilir.

Cerrahi: Cerrahi tedavi, kanserin tedavisinde ana basamağı oluşturur. Ama bunun için kanser uzak organlara (karaciğer, akciğer, beyin, kemik vb.) yayılmamış olmalıdır. Cerrahi yöntemde tümörlü kısım etraftaki sağlam dokuyla beraber çıkartılır. Bunun yanında bağırsağı vücuda bağlayan mezenter denilen doku ve lenf bezleri de çıkartılır. Rektum kanserlerinde tümör kalın bağırsağın sol tarafının bir kısmı ile birlikte alınır ve iki uç birbirine birleştirilir. Birleştirmenin mümkün olmadığı durumlarda cerrah, sağlam bağırsağın ucunu karın duvarına ağızlaştırır, diğer ucu kapatır. Buna kolostomi denir. Özel kolostomi torbaları vasıtasıyla dışkı dışarı alınır. Çoğu hastada bu durum geçicidir, cerrahi sonrası kolon veya rektum iyileşmesi tamamlanınca kapatılır. Rektum alt bölgelerinde makata çok yakın kısımlarda tümörü olan hastalarda kolostomi kalıcı olabilir. Son yıllarda özellikle karaciğere ve akciğere yayılan bağırsak tümörlerinde o bölgedeki tümörü tamamen çıkartıldığı durumlarda da artık cerrahi tedavi uygulanmakta ve sonuçlar çok yüz güldürücü olmaktadır.

Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için antikanser ilaçları kullanmaktır. Sistemik tedavi olarak adlandırılır, çünkü ilaçlar kan dolaşımına geçerek vücuttaki kanser hücrelerini öldürür. Kolon kanserinin bazı evrelerinde ve vücudun başka yerine sıçramış olduğu durumlarda sıklıkla kullanılan bir tedavidir. Antikanser ilaçlar ağız ya da damar yoluyla verilebilir. Hastalar hastanede ayaktan hasta olarak nadiren de yatarak bu tedavileri alabilirler. Hastalar kemoterapiyi tek başına ya da, cerrahi, radyoterapi ile kombine olarak alabilirler. Cerrahi öncesi verilen kemoterapiye neoadjuvant kemoterapi denir, cerrahi öncesi büyük tümörlerin küçülmesi amaçlanır. Cerrahi sonrası verilen kemoterapiye adjuvant kemoterapi denir ve cerrahi sonrası kalan kanser hücrelerini yok etmek, kanserin kolon rektum ya da vücudun başka bir bölgede tekrarlamasını önlemek amaçlanır. Kemoterapi ilerlemiş hastalığı olan kişilere de uygulanabilir.

Radyasyon Tedavisi: Radyoterapi olarak da adlandırılır. İyonize radyasyonla tümör hücrelerinin tahribatına yol açan lokal bir tedavidir. Tedavi edilen alandaki kanser hücrelerini yüksek enerjili ışınlarla öldürmek amaçlanır. Radyoterapi, ameliyat öncesinde tümörün küçültülmesi amacıyla veya ameliyat sonrası nüksleri önlemek için kemoterapi ile beraber verilebilir. Radyoterapi genellikle rektum kanserlerinde ve bunların bazı evrelerinde kullanılmaktadır.

Yan Etkiler

Kanser tedavisinin yan etkileri

Tedavi sağlıklı hücre ve dokuları da etkilediği için istenmeyen yan etkiler yaygındır. Tedavi şekline göre yan etkiler değişmektedir.

Cerrahi sonrası iyileşme zaman alır, bu sırada ağrı ve rahatsızlık hissi olabilir. Ağrı kesiciler kullanılabilir. Cerrahiye bağlı diğer yan etkiler olarak; halsizlik, yorgunluk, kabızlık ya da ishal, kanama, infeksiyon gibi acil tıbbi tedavi gerektiren durumlar ve kolostomi sonrası ciltte irritasyon sayılabilir.

Kemoterapinin yan etkileri, uygulanan ilacın tipine ve dozuna bağlı olarak değişmektedir. Genelde antikanser ilaçlar hızlı çoğalan hücreleri etkiler. En çok etkilenen hücreler kan hücreleridir. Bu hücreler enfeksiyonla savaşır, kan pıhtılaşması yapar ve vücuttaki dokulara oksijen taşırlar. İlaçlar kan hücrelerini etkilediğinde hastaların enfeksiyon ve kanamaya eğilimleri artar, kendilerini halsiz ve yorgun hissederler. Saç kökü hücreleri etkilendiğinde saç dökülmesi olur. Saçlar tekrar çıkar ancak farklı renk ve yapıda olabilir. Sindirim sisteminde iştahsızlık, bulantı, kusma, ishal, ağız ve dudak yaralarına yol açabilir. Bu yan etkilerin çoğu ilaçlarla kontrol edilebilir. Radyasyon tedavisinin yan etkileri verilen radyasyon miktarı ve tedavi edilen bölgeye göre değişmektedir. Karın bölgesine verilen radyoterapi; bulantı, kusma, ishal, kanlı dışkılama, dışkı kaçırmaya yol açabilir. Ayrıca ciltte kızarma, kuruma ve halsizlik ve yorgunluk olabilir.

Tarama

Risk gruplarına girmeyen hastalara 50 yaşından başlayarak gaitada gizli kan taraması, 50 yaşın üzerinde ise en azından 5 yılda bir sigmoidoskopi, 10 yılda bir kolonoskopi önerilmektedir. Risk grubunda olan hastalardan, daha önce polip çıkarılmış olan hastalar bu işlemden sonra 1-3 yıl içinde tekrar kolonoskopi yaptırmalıdır. Anne baba gibi yakın akrabalarında kalın bağırsak kanseri tanısı konmuş olanlar, 40 yaşından önce veya akrabasına tanı konulduğu yaştan en geç 8-10 yıl önce taramayı başlatmalıdır. Kalıtsal non-polipozis kolorektal kanser için genetik test yaptırılmalıdır. Ailesel adenomatoz polipozis (FAP) olarak adlandırılan hastalık olan kişiler genetik danışmanlık almalı ve 10-15 yaşından itibaren kolonoskopi ile takip edilmelidir. Meme, kadın genital organ kanseri olan kişiler 40 yaşından sonra, ülseratif koliti olan kişiler ise tanı aldıktan sonra periyodik olarak kolonoskopi yaptırmalıdır.

Ulusal kanser tarama programına göre kadın ve erkeklerde uygulanacak tarama; 50-70 yaş arası 2 yılda bir gaitada gizli kan testi ve 10 yılda bir kolonoskopi yapılmalıdır.

Buradaki metin genel bir bilgilendirme olup, hastalıklar değişkenlik gösterebileceğinden kişisel değerlendirme için uzmanınızla görüşünüz. ( http://kanser.gov.tr )

Reklamlar

Banyoda idrar yapmanın zararları

Bunları da İzleyebilirsiniz